Graaf Gerard van Loon gaf in de 12e eeuw de opdracht tot de bouw van een klooster aan de Demerboorden te Kuringen (men vermelde het jaartal 1182).
De jonkvrouwen die er hun intrede deden, waren meestal van adel. Zij kozen voor elkaar een abdis.
Tot in 1515 leefden deze cisterciënzernonnen als Kanunnikessen in afzonderlijke vertrekken, daarna namen zij een gemeenschappelijk leven aan. Nooit aanvaardden de "dames" Herckenrode tot een adellijk stift te maken (gelijk Thorn, a/d Limburg-Nederlandse grens).
De abdij verwierf het tiendenrecht in een vijftiental gemeenten en ongeveer 3.000 hectare eigendom.
Tijdens het bestuur van Abdis Mathilde de Lexhy werd de abdij helemaal herbouwd. Een van de merkwaardigste gebouwen, waarvan praktisch niets meer is overgebleven, was de prachtige gotische kerk. Ze was bekroond met 2 torens. Het middenschip was 38 meter lang. In deze kerk werd het Heilig Sacrament van het mirakel bewaard. Het marmeren altaar, een meesterwerk van Jean Delcour, bevindt zich met talrijke andere schatten in de O.L. Vrouwkerk van Hasselt. De glasramen door Lombard vervaardigd bevinden zich thans in Engeland in Lichfield.
De economische toestand van de abdij was uitstekend. Door haar welvarendheid werd zij het mikpunt van plunderingen en vernielingen in onrustige tijden. Daarom lieten de abdissen dan ook refugiehuizen (toevluchtsoorden) bouwen, onder andere te Luik, te Hasselt (kazerne) en te St. Truiden.
Op 19 februari 1797 werd de abdij met alle goederen (evenwel zonder de kunstschatten) openbaar als nationaal goed verkocht voor 94.400 fr. De Zusters moesten het klooster toen voorgoed verlaten. Een brand vernielde de kerk op 19 juni 1826, daarmee verdween een van de voornaamste Limburgse bedehuizen.
Wat blijft er nu over en is een bezoek overwaard? Het poortgebouw met trapgevels en sierlijk dakvenstertje door abdis Mathilde de Lexhy gebouwd in 1531.
Het mooiste gebouw dat uit de 17e eeuw is overgebleven is ontegensprekelijk het Ziekenhuis, thans het woonhuis van pachter Didden. Het werd opgetrokken in 1658 onder het bestuur van abdis de Lamboy.
De tiendenschuur (1556) met haar mooie binnenarchitektuur (timmerwerk). De fransen gebruikten ze in 1797 als "Magasin de Laines".
Het zogenaamde kasteel is de voormalige residentie van de abdis, naar het plan gebouwd van de Luikse bouwmeester B. Digneffe (1724-1784).
Achter dit kasteel een mooi maar enigszins vervallen park.
Links en rechts van de Poort hoevegebouwen.
Het domein in zijn geheel beslaat meer dan 200 hectare, met bossen en weiden.
Herckenrode is eigendom van een heer uit Parijs, een zekere Hermant, die af en toe naar Kuringen komt.
Hopelijk wordt de abdij binnenkort opnieuw een centrum van geestelijk leven.
Uit het programmaboekje ter gelegenheid van de parochiale feesten 1972
